Markę firmy można zabezpieczyć, bazując na dwóch modelach ochrony. Pierwszy jest na minimalnym poziomie i nie wymaga żadnej formalnej rejestracji. Drugi, dużo skuteczniejszy, związany jest z zastrzeżeniem nazwy firmy jako znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.
Jeśli zastanawiasz się, czy rejestracja znaku towarowego jest Ci naprawdę potrzebna, to wejdź na stronę CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) i wpisz w wyszukiwarkę dowolną nazwę firmy, np. TOMBUD. Na dzień dzisiejszy pojawia się 401 wyników z tą nazwą. Jak myślisz, co się stanie, jeśli w jednym mieście działają dwie firmy o tej samej nazwie handlujące tymi samymi rzeczami?
To proste. Przedsiębiorca, który zastrzegł w Urzędzie Patentowym znak towarowy, zyskuje przewagę nad konkurentem. W określonych przypadkach może go zmusić do zmiany nazwy, pod którą działa.
Przeczytaj:
Znak towarowy – co to jest?
Według art. 120 ustawy Prawo własności przemysłowej Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym (…) może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Znak towarowy ma szczególnie duże znaczenie w działalności handlowej. Dzięki znakom można wyjątkowo łatwo zidentyfikować produkty należące do konkretnego przedsiębiorcy.
Najbardziej popularne są znaki słowne (składające się z zazwyczaj z jednego słowa lub krótkiego zdania) i znaki słowno-graficzne (logo). Każda z tych form ochrony ma swoje plusy i minusy, które szczegółowo zostały omówione w poniższym nagraniu:
Jak uzyskać zastrzeżenie nazwy firmy?
Formalna rejestracja znaku towarowego jest jedynym w pełni skutecznym sposobem na ochronę marki firmy. W celu uzyskania specjalnego świadectwa rejestracji należy zgłosić wybrany znak towarowy do Urzędu Patentowego.
Pamiętaj jednak, że nie każde oznaczenie może na taką ochronę liczyć. W pierwszej kolejności nie są rejestrowane opisowe znaki towarowe, czyli takie, które w sposób jednoznaczny wskazują na towary i usługi nimi oznaczane (np. słowo chleb do oznaczania pieczywa). Z drugiej strony możesz mieć problemy z rejestracją, jeżeli chroniony jest już identyczny lub podobny znak towarowy. Ocena czy taki znak stanowi dla Ciebie kolizję nie jest prosta, bo wszystkie reguły kolizyjności zostały sformułowane w orzecznictwie sądowym. Z tego powodu warto przed samym zgłoszeniem zlecić badanie rzecznikowi patentowemu, który przygotuje strategię prawnej ochrony marki.
Jeżeli okaże się, że w Twoim przypadku nie ma żadnych kolizji, możesz dokonać zgłoszenia. Jako że ochrona znaków towarowych jest terytorialna, masz do wyboru kilka procedur:
- krajową – zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie;
- regionalną – zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante w Hiszpanii.
- międzynarodową – zgłoszenia dokonuje się w Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie w Szwajcarii.
Na koniec całego procesu otrzymasz z urzędu świadectwo rejestracji. Jest ono o tyle ważne, że znajdą się na nim takie informacje jak:
- data rejestracji znaku towarowego oraz okres, na jaki znak został zarejestrowany (co do zasady 10 lat);
- komu przysługują prawa do znaku (np. Tobie);
- towary i usługi do oznaczania jakich służy znak;
- czy znak został zarejestrowany w wersji słownej czy słowno-graficznej.
Jakie korzyści daje rejestracja znaku towarowego?
Nie jesteś jeszcze przekonany do rejestracji znaku? Jeśli chcesz rozwijać swój biznes w poczuciu bezpieczeństwa zobacz co dzięki takiej ochronie zyskujesz:
- Korzyści marketingowe. Nie od dziś wiadomo, że klienci darzą większym zaufaniem produkty oznaczone znaczkiem ® („registered” – zarejestrowany). Symbol ten jest postrzegany jako wyznacznik oryginalności towaru. I choć nie jest to prawda, to takie tłumaczenie może przynieść Twojej marce same korzyści.
- Pewność prawa do marki. Sama rejestracja działalności gospodarczej nie sprawi, że zostaniesz jej realnym właścicielem. Dopiero zastrzeżenie nazwy firmy w Urzędzie Patentowym sprawi, że zyskasz wyłączne prawo do swojej marki.
- Skuteczne egzekwowanie praw do marki. Każdy konkurent, który wykorzysta identyczną lub podobną do Twojej nazwę, będzie musiał zaprzestać jej używania albo narazić się na konsekwencje finansowe. Prawo jest po Twojej stronie, wystarczy, że pokażesz swoje świadectwo rejestracji.
- Możliwość zablokowania rejestracji podobnego znaku towarowego. Masz na to 3 miesiące od momentu publikacji zgłoszenia w Biuletynie Urzędu Patentowego. Twój sprzeciw może zablokować nawet rejestrację unijnego znaku towarowego.
- Możliwość zarabiania na swoim znaku: zarówno przez sprzedaż, jak i udzielanie na niego licencji.
- Zabezpieczenie kredytu. Jeśli starasz się o kredyt, a bank żąda zabezpieczenia wierzytelności na majątku firmy, rozwiązaniem jest zastaw na prawie ochronnym na znak towarowy.
- Pewność, że po śmierci właściciela prawo do marki przejdzie na rodzinę. Prawo do znaku towarowego jest bowiem prawem podmiotowym, a to oznacza, że podlega dziedziczeniu. W takiej sytuacji spadkobiercy będą mogli korzystać z nazwy firmy lub jej logo.
Informacje o kosztach rejestracji znajdziesz w poniższym nagraniu:
Kodeks cywilny, a zastrzeżenie nazwy firmy
Przedsiębiorca, który swojego znaku towarowego nie zastrzegł, w minimalny sposób chroniony jest przez przepisy niewymagające formalnej rejestracji. I tak prawa do firmy uregulowane są w art. 433 oraz 4310 kodeksu cywilnego. Wynika z nich, że nazwa firmy musi się dostatecznie odróżniać od innych firm obecnych na tym samym rynku.
Art. 433. § 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Art. 4310. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Ochrona marki według ust. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Markę firmy można również chronić bez rejestracji, bazując na ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ustawa ta przyznaje ochronę oznaczeniu przedsiębiorstwa, którym może być na przykład nazwa firmy, symbol czy skrót literowy.
Czynem nieuczciwej konkurencji będzie takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości (właśnie przez posługiwanie się nazwą lub symbolem wcześniej używanym do oznaczenia innego przedsiębiorstwa).
Jeśli chcesz działać zgodnie z prawem, to musisz pamiętać, aby nazwa twojej firmy na tyle różniła się od konkurencji działającej na tym samym rynku, aby nie było ryzyka, że wasi klienci się pomylą.
W zakresie zarówno ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jak i kodeksu cywilnego istotne znaczenie ma nie tylko konkurencyjność towarów i usług, ale i zasięg ich działalności. Fakt, że przedsiębiorcy działają w oddalonych punktach Polski może przesądzać o tym, że do naruszenia prawa nie dochodzi.
Jak chronić markę firmy – ustawa o prawie autorskim
Prawo autorskie jest kolejną ustawą, która pozwala chronić markę bez konieczności formalnej rejestracji. Ochronie podlega jednak tylko firmowe logo (rozumiane jako utwór), a nie nazwa firmy. Okazuje się, że pojedyncze słowa są przez sądy uznawane za zbyt mało oryginalne, aby były utworami. Mimo wszystko nie można takiej sytuacji wykluczyć. Jeżeli więc przedsiębiorca posługiwałby się wysoce fantazyjną, długą i oryginalną nazwą to mógłby korzystać z ochrony prawnoautorskiej. O tym jednak czy ma do czynienia z utworem zadecyduje sąd. Z tego właśnie powodu zdecydowanie prostszą i pewniejszą ochroną marki jest jej rejestracja jako znak towarowy.
